کد مطلب:106709 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:153
[صفحه 411] (در مورد این انسان در شگفت باشید كه به وسیله ی پیهی (چشم) می بیند و با گوشتی (زبان) سخن می گوید، و به وسیله ی استخوانی (گوش) می شنود، و از شكافی نفس می كشد). امام (ع) به ظرافت آفرینش انسان، نسبت به برخی از رازهای حكمت خدا درباره ی آن توجه داده است، و هدف نهایی آن حضرت استدلال در حكمت آفریدگار و هستی بخش انسان بوده است و چهار مورد از موارد توجه و بیداری را یادآوری كرده است كه عبارتند از ابزار دیدن، سخن گفتن، شنیدن، و نفس كشیدن، و این موارد را به خصوص یادآوری كرده است، از آن رو كه اینها با همه ی ناچیزیشان در هستی انسان با تمام بزرگی و مقام بلندی كه در میان مخلوقات دارد، ضرورت دارند، و هستی انسان وابسته به آنهاست، تا این كه جای تعجب و هوشیاری نسبت به آفریدگار دانا باشد، و مقصود امام (ع) همان چیزی است كه به وسیله آن دیدن انجام می گیرد، همان ماده ی نرمی كه در اصطلاح پزشكان تخم، نامیده می شود، و یا همان زجاجیه چشم است، زیرا چشم از هفت پرده و سه نوع ماده ی نرم تشكیل شده و هر كدام نام مخصوصی دارند. و مقصود امام (ع) از گوشت، زبان است زیرا زبان گوشت سفید نرمی آمیخته به مویرگهای كوچك فراوانی است كه خون در آنها جریان دارد و از این رو به رنگ سرخ می نماید و زیر زبان مویرگها و عصبهای زیادی موجود است و در زیر دو دهانه وجود دارد كه آب دهان از آنها جاری می شود كه این دو دهانه به گوشت غده ای نرمی می رسد كه در بن آن قرار گرفته به نام مولد لعاب و به وسیله ی همین دو دهانه است كه زبان و پیرامون آن بطور طبیعی تر و تازه است. و مقصود امام (ع) از استخوانی كه به وسیله ی آن صداها را می شنود، همان استخوانی است كه به آن، حجری می گویند، استخوانی سخت كه در مجرای گوش با پیچ و خمهای زیادی قرار گرفته و همانطور ادامه می یابد تا می رسد به عصبی كه از دماغ خارج می شود و جایی كه مركز جریان روحی حامل قوه ی شنوایی است، و مقصود امام (ع) از خرم (شكاف) سوراخ بینی است. در تمام این موارد و نظایر اینها چه در بدن انسان و چه در سایر حیوانات، عبرتی است برای كسی كه درصدد عبرت گرفتن است، و كمال گواهی به وجود آفریدگار حكیم آنهاست. و هر كسی كه در اجزای بدن انسان دقت كند، دلایلی از حكمت خداوندی را مشاهده می كند كه اندیشه ی انسان مات و مبهوت، و عقل حیران و سرگردان می شود. امام صادق (ع) آیه ی مباركه: و خلق الانسان ضعیفا را قرائت فرمود، آنگاه گفت: چگونه نات وان و ضعیف نباشد كه به وسیله ی یك پیه می بیند، و با استخوانی می شنود و توسط گوشتی سخن می گوید؟ در چهار مورد امام (ع) رعایت سجع متوازی را نیز كرده است.
صفحه 411.